Ruimtevaart podcast transcript S02E01 - Rakettengeweld in aankomst
[Update, 6 februari 2018: de live webcast van de Falcon Heavy lancering (lift-off @ 19:30 NL time) is hier te zien]
Gaaf dat je luistert naar de Ruimtevaart podcast! Een allesbepalende week komt eraan voor de cult ster Elon Musk en zijn ruimtevaartbedrijf SpaceX. Hij komt komende week hopelijk een stapje dichter bij zijn droom om mensen naar de planeet Mars te krijgen. Gek genoeg raakt hij daardoor wel zijn rode sportwagen kwijt aan de oneindige kosmos, maar daarover straks meer.
Welkom bij een nieuw seizoen en daarvan de eerste episode van de ruimtevaart podcast. Ik ben Erik Laan van ruimtevaart bedrijf Eye On Orbit en ik breng U graag op de hoogte van het reilen en zeilen van de ruimtevaart.
Terug naar Elon Musk. Ik ontmoette hem eens in het echt in 2004 tijdens de IAF, het jaarlijkse internationale ruimtevaartcongres dat toen in Vancouver, Canada plaatsvond. Een beetje schuchter maar zeer voorkomend, en natuurlijk op en top gedreven over onze gedeelde passie, de Ruimtevaart. Hij was toen net gestart met SpaceX en bouwde aan de Falcon 1 raket en ik weet nog dat er heel wat conservatievelingen achter zijn rug om praatten dat het allemaal niks zou gaan worden. Inmiddels weten we wel beter maar is inderdaad de Falcon 1 in de mottenballen beland, maar daarover straks meer. In plaats van de Falcon 1 is de veel grotere Falcon 9 raket ontwikkeld die inmiddels een geduchte tegenstander is, in de lanceerdersmarkt, tegen giganten als de Delta-4 en Atlas 5 raketten van de United Lauch Alliance, de Europese Ariane 5 en de russische Proton raket.
Het meest bijzondere aspect van de Falcon 9 is dat de eerste rakettrap kan worden hergebruikt. Na aflevering in een beginnende baan om de Aarde, van de tweede trap met de satelliet daarboven op, laat de eerste trap los, remt even fors af, en vliegt daarna eigenhandig naar een klein postzegeltje in de Atlantische oceaan, om daarop veilig te landen. Werkelijk een huzarenstukje.
Maar nu dus de Falcon heavy. In feite is deze nieuwe raket, niets meer of minder dan een drietal Falcon 9 raketten aan elkaar vastgebonden, en moet je natuurlijk zorgen dat ze tegelijkertijd ontstoken gaan worden.
Falcon heavy wordt de zwaarste raket die nu op de markt is. Hij kan 2.5 keer zoveel lading in een lage aardbaan brengen dan bijvoorbeeld de Delta-4 heavy. Dat wordt dus straks wel wat spektakel tijdens de lancering want dat gaat natuurlijk met de nodige power gepaard.
Het is overigens nog niets in vergelijking tot de machtige Saturnus 5 raket, die in de jaren zestig en zeventig de astronauten op de maan neerzette, en daarmee de koude oorlog beslechtte. De Saturnus 5 kon ongeveer 2 keer zoveel lading in de ruimte brengen dan de Falcon heavy en het is dus niet verbazingwekkend te bedenken dat ze met seismometers in New York de lancering van de Saturnus 5 aan de Space Coast van Florida konden waarnemen.
Een groot nadeel van die Saturnus 5 is weer dat ie helemaal werd opgebruikt en na terugkomst van de 3 maanastronauten kon ook de capsule naar het museum. Dat gaat dus anders zijn voor de Falcon Heavy. Het moet een bijzonder gezicht zijn straks om 3 afzonderlijke Falcon 9 raketten te zien terugkeren naar de Aarde, na aflevering van de nuttige lading.
Het moet overigens wel gezegd worden dat die herbruikbaarheid van de Falcon 9 raketten alleen mogelijk is door een prijs te betalen voor de massa van de nuttige lading. Deze moet tot een factor 3 omlaag, om herbruikbaarheid van de raketten te garanderen. Doe je dat niet, dan overleeft ook de Falcon heavy de terugkeer naar de Aarde niet.
Voor deze eerste test wil Elon Musk de herbruikbaarheid demonstreren maar wil tegelijkertijd iets doen met zijn passie voor de planeet Mars. Niemand had kunnen vermoeden dat hij uiteindelijk koos om zijn eigen kersenrode Tesla roadster sportwagen op te offeren, om richting Mars te laten vliegen. Ik ben overigens nog niet helemaal overtuigd dat hij echt zijn dure sportwagen op de raket heeft gezet. Het zou zomaar een hele mooie marketingstunt kunnen zijn voor zijn automobielbedrijf Tesla. Mocht ie er toch op zitten, dan hoop ik wel dat ze die auto een beetje goed geprept hebben. De raampjes gaan namelijk aan gruzelementen door de akoestische schokgolven in de eerste minuten van de lancering. Ook de ruitenwisservloeistof kan gekke dingen doen in het vacuum van de ruimte. Daarnaast hebben ze hopelijk wat spanning van de banden gehaald, want het drukverschil tussen het vacuum en de band zelf is natuurlijk groter dan rondrijdend op de veilige Aarde. Uiteindelijk gaan die banden er toch aan in de meedogenloze ruimte. De harde UV straling van de zon is niet echt levensduur verlengend voor het rubber namelijk. De auto wordt gelanceerd in een baan om de Zon en zal een zogeheten fly-by maken bij Mars. Mochten toekomstige generaties deze auto willen terughalen dan verwacht ik dat er weinig van over zal zijn. In de ruimte kunnen er namelijk grote thermische spanningen ontstaan tussen twee kanten van de auto. Als de ene kant continue in de richting van de zon vliegt en dus gloeiend heet wordt, terwijl de andere kant in de schaduw zit en dus ijskoud wordt, kan de auto wel eens flink gaan vervormen.
Een andere vraag die ook nog speelt in de ruimtevaart industrie is of er ook echt wel vraag naar de capaciteit van de Falcon Heavy is. Natuurlijk is zo’n raket superhandig voor bemensde missies naar de Maan, naar Mars of naar Asteroiden, maar voorlopig is daar geen sluitend businessmodel voor en is dit nog het terrein van overheden. Juist voor deze toepassing ontwikkelt de Amerikaanse overheid ook zelf zijn eigen zware raket, de SLS. Deze Saturnus 5 klasse raket zie ik echter maar 1 keer vliegen, waarna President Trump in 2019, mocht hij dan nog aan de macht zijn, de stekker er uit trekt.
Ook is commercieel gezien de trend ingezet naar kleinere maar meer krachtige satellieten en dan heb je zo’n joekel van een Falcon Heavy dus helemaal niet nodig. Het grappige is dat de afgedankte Falcon 1, uitermate geschikt voor kleine satellieten, waar Elon Musk ooit mee is begonnen, is overgenomen door het bedrijf Vector Space Systems, en binnenkort operaties gaat beginnen om kleine satellieten de ruimte in te brengen met een op de Falcon 1 gebaseerde raket. Een markt overigens die echt booming is, en wel eens een echte cash cow zou kunnen worden. Leuk is ook dat Nederlandse partijen betrokken zijn bij de ontwikkeling van zo’n kleine raket. Het zogeheten SMILE consortium bouwt gestaag door aan haar concept om marktaandeel op te eisen, voor vooral kleine satellieten die in een polaire baan om de Aarde willen komen.
De enige commerciele markt die ik zie voor de Falcon Heavy zijn de zwaarste Telecom satellieten voor de Geostationaire baan op 36.000 km hoogte. Dit is nu vooral het terrein van de Ariane 5 en straks ook de Ariane 6. Hier zal de lanceerprijs bepalen wie er overwint. Als de herbruikbaarheid van de Falcon heavy doorzet, ook voor geostationaire lanceringen, dan zal Ariane 6 het nog moeilijk gaan krijgen, al denk ik zeker dat ook de SatCom operators er belang bij blijven houden om meerdere leveranciers te hebben voor hun ritje naar de Geo ring.
Je moet dus zeker ook de lancering via het internet gaan meemaken komende week. Het belooft een spektakel en dus een mooi feestje te worden! Ik zal via mijn website www.eyeonorbit.com de lancering via webcast laten zien, dus kom zeker kijken! Bedankt voor het luisteren en tot de volgende keer!
Voor nog meer achtergronden over de Falcon Heavy lancering, kijk ook zeker naar dit Een Vandaag item.
