De laatste Space Shuttle: the end of an era

Na 30 jaar gaan de Space Shuttles met pensioen. Op 8 juli 2011 staat de 135ste en allerlaatste Space Shuttle lancering gepland. De eer valt toe aan Space Shuttle Atlantis die haar 33ste en dus laatste vlucht zal maken. De Space Shuttles zijn mirakuleuze machines. Het zijn de enige lanceerders die in staat zijn om zowel bemanning als significante payload (tot zo'n 25 ton) in een lage aardbaan te brengen. Daarnaast zijn de Shuttles uitgerust met nauwkeurige stand- en baanregeling om aan te kunnen meren bij zowel het International Space Station (ISS) als bij satellieten in een lage baan om de Aarde. Maar het meest indrukwekkende aspect van de Shuttles is dat zij weer terug kunnen keren naar Aarde om geprepareerd te worden voor volgende vluchten. De Space Shuttles hebben prachtige missies uitgevoerd. Een groot deel van de infrastructuur van het ISS is door de Shuttles de ruimte in gebracht. Daarnaast lanceerden zij ook een groot aantal bijzondere wetenschappelijke satellieten, waaronder de Hubble Space Telescope en de Chandra X-ray telescoop, beiden van te groot formaat voor elke andere beschikbare lanceerder. De Space Shuttles zouden de Hubble Space Telescope daarna nog tot vijf maal toe bezoeken om de ruimtetelescoop telkens te voorzien van vernieuwde instrumentatie. Een mooie symbiose tussen wetenschap en bemande ruimtevaart al valt hier nog wel wat aan af te dingen.
De keerzijde van de veelzijdigheid van de Space Shuttle is de enorme complexiteit van het aan de praat houden van de vloot en de daarmee samenhangende operaties om ze telkens veilig de ruimte in te krijgen. Toen de ontwikkeling van de Space Shuttle begon in de jaren zeventig sprak men over wekelijkse lanceringen met de Space Shuttle, met verwaarloosbaar risico voor relatief lage kosten. Nu over meer dan 30 jaar terugkijkend is er niet wekelijks maar gemiddeld elke 3 maanden een vlucht geweest met de Space Shuttle. Elke lancering kost ook nog eens 1.5 miljard dollar vanwege de immense operatie. Lanceringen met de Shuttles waren altijd een significante budgetlijn in de plannen van NASA. Tot 2 keer toe zijn ook Space Shuttles met bemanning verongelukt die aangeven dat het allemaal toch niet zo simpel is. In 1986 spatte de Space Shuttle Challenger na 1 minuut en 13 seconden uiteen tijdens de lancering. In 2003 overleefde de Space Shuttle Columbia de re-entry in de Aardse atmosfeer niet.
Al met al is het goed om het Space Shuttle tijdperk nu af te sluiten maar een dubbel gevoel overheerst. Een gevoel van weemoed omdat het toch fantastische machines zijn die 30 jaar lang het absolute icoon waren voor de ruimtevaart. Een gevoel van vernieuwde spirit omdat het mogelijkheden creeert en budgetten vrijmaakt om het betrouwbaarder en kosten-effectiever te kunnen doen, met partijen die volgens commercieel model lanceerders bouwen om bemanningen de ruimte in te brengen, eerst naar het ISS maar vervolgens ook voor een bemande missie naar een asteroide en uiteindelijk ook naar Mars. Ik ben zeer benieuwd naar het technische antwoord van deze partijen op de Russische Soyuz, die al meer dan 50 jaar het werkpaard is van de Russische ruimtevaart en als enige lanceerder straks in staat is om bemanning de ruimte in te sturen. Andre Kuipers vliegt op 30 november 2011 ook met een Soyuz richting ISS. De prijs voor een stoeltje aan boord van de Soyuz is inmiddels flink omhoog gegaan tot 63 miljoen dollar, het automatische gevolg van monopolisme. Voor het lanceren van satellieten in het post-Shuttle tijdperk zijn we aangewezen op een reeks van competitieve en betrouwbare lanceerders waaronder de Ariane-5, Delta-4, Atlas-5 en de Proton. Voor het echte exploratiewerk is er nog wel een heavy-lift raket vereist die minimaal iets van 100 ton in een lage Aardbaan kan brengen, een factor 4-5 meer dan de voornoemde lanceerders. Gek genoeg bestond een dergelijke lanceerder wel al zo'n 40 jaar geleden: de machtige Maanraket Saturnus V. Net als het Shuttle programma is het Apollo programma met daarin de Saturnus V raket destijds ook stopgezet vanwege het kostenplaatje. Hopelijk brengen de komende 30 jaren de mensheid een echte kosteneffectieve en structurele oplossing om de ruimte te bestormen, voor zowel bemanning als payload.


Een behouden vlucht toegewenst voor Space Shuttle Atlantis en haar vierkoppige bemanning. En bedankt: Challenger, Columbia, Endeavour & Discovery! Hieronder een link naar een mooie recente documentaire over de Space Shuttle. Hierin wordt echt duidelijk wat een immense operatie het is om de Space Shuttles aan de praat te houden.


Iedereen is welkom bij Holland Space Centrum om deze laatste lancering samen te beleven, meer info hier. Pers en genodigden zijn aanwezig bij het speciale launch event dat ESA organiseert bij Space Expo.



Popular Posts