Dinsdag 9 oktober 2012: Keerpunt voor Ruimtevaart?

Update 10 oktober 2012: Inderdaad een keerpunt voor Ruimtevaart. Minister Verhagen zegt hierover in zijn kamerbrief:

[..] Dit betekent dat de inzet voor de optionele programma’s voor de komende ministersconferentie geen €68 miljoen bedraagt, maar het dubbele daarvan, namelijk €136 miljoen. Het kabinet kan niet voldoen aan de wens zoals opgenomen in de motie om de bezuiniging structureel (dat wil zeggen: na 2015) terug te draaien. [..]

Dit is voor een groot deel het publieke effect van de 'neerdwarrelende knuffelastronaut' zoals tegenstanders van deze ontwikkeling dit plegen te noemen. Voor mij is het een opmaat naar groei van, voor en door de ruimtevaart. Ad Astra! To be continued!

----
Op 4 oktober 1957 kwam de globale welvaart in een stroomversnelling door de lancering van de Sputnik, een satelliet gebouwd door de voormalig Sovjet-Unie. Nederland is éen van de eerste landen die het maatschappelijke, politieke en economische belang van ruimtevaart onderkende en richtte op 5 maart 1960 de Nederlandse Commissie voor Geofysica en Ruimteonderzoek op. In samenwerking met TNO worden in de zestiger jaren de eerste ruimtetelescopen gebouwd en onderzoek gedaan van wereldklasse. Kennis die later van cruciaal belang blijkt te zijn en indirect terecht komt in iedere computer, tablet en smartphone. Lees meer over dit specifieke voorbeeld in éen van mijn vorige blogs.

Op de 55ste verjaardag van de lancering van Sputnik (4 oktober 2012) vond er een plenaire vergadering van de Tweede Kamer der Staten Generaal. Éen van de onderwerpen is ruimtevaart. Zie hieronder een selectie uit het volledige verslag:

-------------------------------

[..] De heer Koolmees (D66):

Ik heb voor de korte tijd die ik vandaag heb nog drie punten. Mijn eerste punt betreft de ruimtevaart. Mijn collega de heer Verhoeven heeft eerder een motie ingediend om de bezuinigingen op de ruimtevaart terug te draaien. Ik heb een begrotingsoverstijgende motie; ik haal dus dekking bij verschillende ministeries vandaan. Daarom moet ik daarover op deze plaats een motie indienen, bij de algemene financiële beschouwingen.

De Kamer, gehoord de beraadslaging, overwegende dat voor Nederland investeringen in ruimtevaart zeer rendabel zijn in termen van innovatie en werkgelegenheid; overwegende dat de aanwezigheid van ESTEC voortkomt uit een stevige Nederlandse bijdrage aan ruimtevaartprogramma's; overwegende dat de minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie op de ESA-ministeriële conferentie van 20 en 21 november een stevig budgettair mandaat nodig heeft om een volwaardige ESA-partner te kunnen blijven;

constaterende de bereidheid van de minister van EL&I om alternatieven in overweging te nemen als de Kamer met een dekking zou komen; verzoekt de regering om de ombuiging op het ruimtevaartprogramma van 30 miljoen euro vanaf 2015 structureel terug te draaien en deze als volgt evenredig te financieren vanuit de begrotingen van de drie bij ruimtevaart betrokken departementen:

• ten aanzien van de begroting van EL&I jaarlijks 10 miljoen euro te verdelen onder:
• Begrotingsartikel 12, Innovatie, voor 4 miljoen euro (versterking Nederland bedrijfsleven);
• Begrotingsartikel 14, Energie, voor 4 miljoen euro (energie-innovatie);
• Begrotingsartikel 17, Kennis en Innovatie, voor 2 miljoen euro;
• ten aanzien van de begroting van OCW jaarlijks 10 miljoen euro uit artikel 16, Onderzoek en Wetenschapsbeleid (waaronder ook het ruimtevaartonderzoek valt);
• ten aanzien van de begroting van I&M jaarlijks 10 miljoen euro te minderen op de 158 miljoen euro totaal op de gezamenlijke post "opdrachten" in de artikelen 11 tot en met 24,

en gaat over tot de orde van de dag.

Minister de Jager:

De motie op stuk nr. 10 van de heren Koolmees en Van Hijum gaat ook over de ruimtevaart. Ik ben daar positiever over, omdat de dekking deugdelijk is, heel concreet op begrotingsartikelen. Dat wordt door Financiën als deugdelijk gezien, maar het betreft wel een maatregel die betrekking heeft op de begroting van EL&I en waar twee andere begrotingen, OCW en I en M, ook bij betrokken zijn. Ik vind het daarom chiquer dat ik mij eerst tot mijn collega's kan wenden en dat deze motie zou worden aangehouden. Ik geleid sowieso het verzoek van de Kamer op dit punt door naar collega's Verhagen, Van Bijsterveldt en Schultz van Haegen. De motie klopt technisch gezien dus wel, maar wellicht is het mogelijk om haar aan te houden. Ik moet mij in ieder geval verstaan met mijn collega's. Mocht de motie toch in stemming worden gebracht en worden aangenomen, dan zal ik nog steeds mijn collega's daarvoor benaderen om te bezien hoe zij daar tegenover staan. Ik kan daarom nu geen oordeel over de motie uitspreken. 

De heer Koolmees (D66): 

Ik neem aan dat wij volgende week dinsdag over de moties gaan stemmen. Is het mogelijk om voor dinsdag een oordeel van het kabinet over deze motie te ontvangen? Anders moet zij meegenomen worden naar de begrotingsbehandeling van afzonderlijke begrotingen en opgeknipt worden in drie amendementen. Dat kan echter niet want het betreft 2015. Dat wordt dus ingewikkeld. 

Minister De Jager: 

Ik begrijp de vraag. Ik zal een poging doen en dit punt vrijdag in het kabinet bespreken. Ik denk dat ik de heer Verhagen dan zal verzoeken om mede namens zijn twee andere collega's voor de stemmingen van dinsdag een brief aan de Kamer te doen toekomen. [..]

---------------------

Dinsdag 9 oktober 2012 is dus een cruciale stemming in de 2de kamer. Wordt er tegengestemd (en dus vóor het demissionaire kabinetsbeleid), dan betekent dat op termijn van 5-10 jaar het einde van ESTEC in Nederland en zal een vergelijkbaar kennis- en technologie-centrum worden opgebouwd in de Duitse deelstaat Beieren of in het Engelse Harwell. Wat zo'n besluit ook betekent is een afkalving van de kennis in Nederland over ruimtevaart systemen en toepassingen. Op de laatste plaats zou het een ontkenning zijn van de welvaart die ruimtevaart in algemene zin aan de burger brengt. Een paar voorbeelden:

• Het live kijken naar het WK Voetbal in Zuid-Afrika is onmogelijk zonder tussenkomst van geostationaire telecomsatellieten. Dezelfde telecomsatellieten zijn cruciaal voor internationaal betalingsverkeer.
• Nauwkeurig en efficient navigeren in de luchtvaart, zeevaart en op de weg is onmogelijk zonder de Amerikaanse Global Positioning Satellieten (GPS). Europa is nu bezig met de Europese tegenhanger Galileo. Daarnaast is het Nederlandse TomTom ook nog eens marktleider in de software voor navigatie systemen
• Weerbericht en naderend onheil voorspelling is onmogelijk zonder gebruik te maken van meteorologische satellieten vanuit zowel geostationaire hoogte als vanuit lage aardbanen

Ik hoop dus dat de tweede kamerleden dit tij kunnen keren en wens ze veel wijsheid toe aankomende dinsdag bij deze stemming.

Nederland gefotografeerd vanuit het ISS door ESA astronaut André Kuipers